Blisko 30 procent uczniów klas 1-3 z nadwagą lub otyłością, 44 procent ze słabą i bardzo słabą wydolnością fizyczną – to zatrważające dane, które jednocześnie pokazują jak bardzo potrzebne są akcje promujące zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia. Zwłaszcza w czasach pandemii. Po trzech latach Miasto Lublin oraz Fundacja Medicover podsumowują program przeprowadzony w 37 szkołach podstawowych w Lublinie.

Program „Jedz z głową” zainicjowany w 2019 roku przez Miasto Lublin, miał na celu szeroko rozumianą edukację prozdrowotną. Objął dzieci klas 1-3 z trzydziestu siedmiu lubelskich podstawówek. Pierwszym etapem była diagnoza stanu zdrowia dzieci wykonywana w gabinetach szkolnych pielęgniarek i higienistek. Kolejnym szkolenia z zakresu zdrowego żywienia i aktywnego stylu życia przeprowadzane przez specjalistów-dietetyków Fundacji Medicover.

– W ramach diagnozy sprawdzaliśmy masę i skład ciała oraz ciśnienie tętnicze dzieci a także ich sprawność krążeniowo-oddechową z wykorzystaniem 3-minutowego tzw. Kash- Pulse Recovery Test. Dzięki elektronicznemu systemowi medycyny szkolnej (ESMS), który pozwala na wydrukowanie zwięzłego raportu o stanie zdrowia, zarówno dziecko jak i rodzice mogli wyraźnie zobaczyć które wyniki są niezadowalające. My z kolei wiedzieliśmy na co zwrócić największą uwagę podczas szkoleń – wyjaśnia Jolanta Karwat, koordynator lokalnych projektów Fundacji Medicover.

W sumie przeprowadzono 7503 badania. Ich wyniki nie napawają optymizmem.

Aż 39,4% uczniów miało nieprawidłową wagę w tym 26,8% nadwagę lub otyłość.

Test wydolności krążeniowo-oddechowej również nie wypadł najlepiej. Aż 44% dzieci miało słabą wydolność – 335 dzieci nie było w stanie ukończyć testu, który można porównać do wejścia schodami na czwarte piętro.

– Wyniki programu „Jedz z głową” wyraźnie pokazują jak potrzebne są działania promujące zdrowy styl życia, aktywność fizyczną i racjonalne odżywianie. Istotne jest wpajanie tych zasad zwłaszcza dzieciom i oraz osobom odpowiedzialnym za ich żywienie – podkreśla Monika Lipińska, Zastępca Prezydenta Miasta Lublin ds. Społecznych. – Oczywiście na ostateczne wyniki podsumowujące program duży wpływ miała pandemia. Na uznanie zasługuje szybkie dostosowanie formuły realizacji programu przez Fundację Medicover do owych realiów. Przeprowadzenie zaplanowanych szkoleń zdalnie, pozwoliło na pełne wykonanie założeń programu – dodaje Monika Lipińska.

Kolejnym etapem programu „Jedz z głową” było przeprowadzenie szeregu szkoleń zarówno dla uczniów i ich rodziców, jak i dyrektorów lubelskich podstawówek oraz pracowników szkolnych stołówek. W sumie przeprowadzonych zostało 48 webinarów dla uczniów oraz 61 webinarów dla rodziców i opiekunów.

Dla dyrektorów szkół oraz pracowników stołówek szkolnych został zorganizowany cykl warsztatów dotyczących zdrowego odżywiania i prawidłowego komponowania jadłospisu, w których łącznie wzięło udział 102 uczestników: 27 dyrektorów, 21 intendentów szkolnych, 27 kucharzy i 27 pomocy kuchennych.

– Program miał bardzo szerokie założenia. Jego celem było zaangażowanie wszystkich osób mających wpływ na wybory żywieniowe dzieci, stąd pomysł nie tylko na szkolenia dla najmłodszych i ich rodziców, ale także dyrektorów szkół oraz pracowników szkolnych stołówek – mówi Agnieszka Skowrońska, kierownik programów profilaktycznych Fundacji Medicover. – To element wyróżniający naszą akcję, bowiem o szkolnych intendentach często się zapomina. Warsztaty jasno pokazały, że wystarczy niewielka inspiracja, by w szkołach pojawiły się dania nie tylko zdrowsze, ale i bardziej atrakcyjne dla dzieci. Bo który maluch, choćby z ciekawości, nie sięgnie po zielone naleśniki Szreka – podsumowuje Agnieszka Skowrońska.

Warunki pandemii dodatkowo zainspirowały organizatorów do przygotowania filmów z ćwiczeniami dla najmłodszych „Trenuj z głową”, które są dostępne na Youtube i nadal cieszą się dużym zainteresowaniem. Podobnie jak ogłoszone podczas trwania akcji konkursy plastyczne, na które nadesłano niespełna 800 prac. Wybrane dzieła młodych adeptów zdrowego stylu życia zostały wydane w formie kalendarzy na 2020, 2021 oraz 2022 rok.

– Wprawdzie wyniki badań przeprowadzonych w ramach programu „Jedz z głową” wskazują na problem zarówno z nieprawidłową wagą jak i niewystarczającą sprawnością fizyczną wielu dzieci, ale ja widzę wiele pozytywów tej inicjatywy – mówi Elżbieta Myśliwiecka, wicedyrektor Szkoły podstawowej nr 51 w Lublinie. – Wyraźnie wzrosła świadomość dotycząca zdrowych produktów u naszych dzieci. Widzimy to choćby po tym jak są skomponowane drugie śniadania przyniesione z domu, czy po zdecydowanie większym spożyciu sałatek na szkolnej stołówce. Nasi kucharze i intendenci zyskali nową wiedzę, co pozwoliło na urozmaicenie jadłospisu. We współpracę z kuchnią zaangażował się także samorząd uczniowski. Widzimy ogromną zmianę na lepsze i choć pracy jest wciąż dużo, dzięki programom takim jak „Jedz z głową” mamy narzędzia, które pozwalają nam z nadzieją spoglądać w przyszłość – podsumowuje Elżbieta Myśliwiecka.

Na realizację programu „Jedz z głową” w latach 2019-2021 Urząd Miasta Lublin przeznaczył 700 tys. złotych.

Urząd Miasta Lublin

Wydział Zdrowia i Profilaktyki Urzędu Miasta Lublin realizuje w szczególności zadania z zakresu inicjowania i koordynacji spraw związanych z ochroną i promocją zdrowia. W Lublinie funkcjonuje siedem programów profilaktyki zdrowotnej skierowanych do uczniów szkół, między innymi program profilaktyki próchnicy zębów, wad wzroku i zeza. Działania w tym zakresie realizowane są w ramach Programu Zdrowie dla Lublina na lata 2016 – 2020. Do jego priorytetowych zadań należy przeciwdziałanie zachorowaniom na choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzycę, wady wzroku i wady postawy u dzieci oraz próchnicę zębów. Program obejmuje także działania profilaktyczne obniżające występowanie czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych tj. małej aktywności fizycznej, nadwagi i otyłości oraz palenia tytoniu. Skupia się również na działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego. W ramach Programu Zdrowie dla Lublina tworzone są także nowe przestrzenie miejskie sprzyjające zdrowiu oraz rozwijana jest infrastruktura sportowo – rekreacyjna: stacje roweru miejskiego, ścieżki rowerowe, baseny.

O Fundacji Medicover

Fundacja Medicover jest organizacją pożytku publicznego. Wspiera innowacje i rozwój w służbie zdrowia. Powstała w 2007 roku, od 2013 do 2020 roku prowadziła w Polsce jeden z największych na świecie Programów Profilaktyki Cukrzycy i Chorób Cywilizacyjnych „PoZdro!” skierowany do dzieci i młodzieży. Działalność Fundacji Medicover prowadzona jest w oparciu o wieloletnią, międzynarodową wiedzę oraz doświadczenie z zakresu medycyny i zdrowia publicznego. Skupiona jest ona w szczególności na edukowaniu oraz wspieraniu społeczności lokalnych poprzez tworzenie programów, rozwiązań informatycznych i innowacyjnego podejścia, które w sposób pośredni lub bezpośredni przyczyniają się do polepszenia stanu zdrowia i świadomości społeczeństwa.

W kwietniu 2019 r. Fundacja Medicover otrzymała wyróżnienie w konkursie „Listki CSR POLITYKI” nagradzającym najbardziej odpowiedzialne i zaangażowane społecznie firmy. Wyróżnienie przyznano w kategorii „Projekty i działania wspierające 5 Celów (7, 9, 12, 13 i 14) Zrównoważonego Rozwoju (SDG’s)” za wdrożenie Elektronicznego Systemu Medycyny Szkolnej (ESMS), którego celem jest m.in. wypracowanie standardu komunikowania się pracowników medycyny szkolnej z rodzicami i opiekunami o stanie zdrowia dzieci.