Muzeum w Sobiborze z nominacją do prestiżowej nagrody
Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze zostało nominowane do prestiżowego tytułu Europejskiego Muzeum Roku 2024 (European Museum of the Year Award). Konkurs jest organizowany przez European Museum Forum – niezależną, działającą pod auspicjami Rady Europy, organizację pozarządową, której misją jest promowanie innowacji w muzealnictwie. Zwycięzców poznamy na początku maja 2024 roku.
Nagroda European Museum of the Year Award uznawana jest za najważniejsze wyróżnienie dla muzeów europejskich. Nominacja do tego tytułu jest zwieńczeniem wieloletnich prac związanych z budową nowego muzeum i upamiętnienia na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady w Sobiborze. Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze zostało w całości udostępnione zwiedzającym w październiku tego roku.
Muzeum w Sobiborze jest od 2012 roku oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku, które odpowiada za realizację nowej formy upamiętnienia byłego obozu zagłady w Sobiborze. W lipcu 2017 roku zakończyły się w miejscu pamięci prace nad zabezpieczeniem polany, gdzie znajdują się masowe mogiły z prochami ofiar. Kolejnym etapem była budowa budynku Muzeum i Miejsca Pamięci w Sobiborze. Składa się on m.in. z przeszklonej sali wystawienniczej, w której znajduje się wystawa stała „SS-Sonderkommando Sobibor. Niemiecki obóz zagłady 1942–1943”. Ekspozycja złożona z 16 paneli tematycznych ukazuje dzieje obozu zagłady w Sobiborze z uwzględnieniem losów poszczególnych ofiar w szerokim kontekście działania nazistowskiego aparatu eksterminacji ludności żydowskiej w Polsce i Europie. Materiały Ikonograficzne to niemal setka zdjęć i dokumentów. Centralną część przestrzeni ekspozycji zajmuje dwudziestopięciometrowa gablota, w której znajduje się 700 obiektów odkrytych podczas trwających od 2000 roku badań archeologicznych.
Ostatnim etapem tworzenia Muzeum i Miejsca Pamięci w Sobiborze była budowa nowego upamiętnienia oraz infrastruktury przeznaczonej dla zwiedzających w ramach urządzenia przestrzennego terenu byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady. Jego dominantą jest Ściana Pamięci – wielometrowy mur poprowadzony wzdłuż drogi, którą pędzono ofiary do budynku komór gazowych. Mur rozpoczyna swój bieg przy fasadzie budynku muzeum, łączy najważniejsze części byłego obozu i okala rozległą polanę masowych grobów. W ramach upamiętnienia wyeksponowano i oznakowano oryginalne fundamenty budynku komór gazowych oraz inne elementy obozowej infrastruktury – m.in. miejsca lokalizacji budynku fryzjerni, baraku mieszkalnego więźniów spalających zwłoki pomordowanych oraz placu apelowego, gdzie wybuchło powstanie.