W nocy z 16 na 17 marca 1942 roku niemieckie władze okupacyjne rozpoczęły likwidację getta na lubelskim Podzamczu. Tej nocy pierwsza grupa mieszkańców Podzamcza, licząca 1,4 tys. osób, została deportowana do obozu zagłady w Bełżcu. Datę 16 marca uznaje się za początek akcji „Reinhardt” – zagłady ludności żydowskiej na obszarze Generalnego Gubernatorstwa. Co roku 16 marca upamiętniamy ofiary Zagłady podczas Misterium Światła i Ciemności.

Misterium rozpoczyna się odczytaniem sporządzonej w 1942 roku listy nazwisk Żydów przebywających w getcie na Majdanie Tatarskim w Lublinie. Następnie w miejscu po dawnej dzielnicy żydowskiej gasną wszystkie światła. W ciemności świeci tylko jedno światło. Jest to ostatnia lampa, ocalała z miasta żydowskiego. Natomiast po chrześcijańskiej stronie Bramy Grodzkiej, panuje jasność. W ten sposób powstają dwie symboliczne przestrzenie – światła i ciemności.

W tym roku ważnym elementem Misterium stanie się symboliczne przekazanie światła z Latarni Pamięci do miejsca, skąd odjeżdżały transporty z mieszkańcami miasta żydowskiego do obozu zagłady w Bełżcu. „Światło Pamięci” podawane będzie z rąk do rąk przez uczestników Misterium ustawionych co kilkadziesiąt metrów (od Latarni Pamięci do ul. Zimnej) wzdłuż Ostatniej Drogi, którą prowadzono Żydów.