Misterium Światła i Ciemności

6 marca 2025 r.

16 marca 1942 roku rozpoczęła się w Lublinie akcja „Reinhardt”, mająca na celu wymordowanie ludności żydowskiej przebywających na terenie Generalnego Gubernatorstwa. To w tym dniu, z Lublina do obozu zagłady w Bełżcu wyruszył pierwszy transport z żydowskimi mieszkańcami miasta. Od wielu lat, w rocznicę tych wydarzeń, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” za pomocą działań artystycznych i edukacyjnych przypomina o tym tragicznym dniu. Stał on się symbolem naszej pamięci o zbrodni popełnionej przez niemieckich nazistów na polskich Żydach.

Główną formą upamiętnienia tego dnia w Lublinie jest „Misterium Światła i Ciemności”, które co roku od 23 lat odbywa się po zmroku w Bramie Grodzkiej. Rozpoczyna się ono od odczytania nazwisk przedwojennych mieszkańców dzielnicy żydowskiej.

Następnie, w przestrzeni gdzie było kiedyś Miasto Żydowskie, gasną wszystkie światła. W tej ciemności świeci się jedynie pojedyncza latarnia – ostatnia, ocalona lampa z miasta żydowskiego – symboliczna „Latarnia Pamięci”. Po drugiej stronie Bramy, na Starym Mieście, światło wciąż się pali i trwa zwyczajne, codzienne życie. Brama Grodzka na chwilę przemienia się w Bramę pomiędzy Światłem i Ciemnością, a osoby biorące udział w tym Misterium wchodzą w tę ciemność, kierując się ku Latarni Pamięci.

To przy niej zapalamy znicz – „Światło Pamięci”, które jest następnie przekazywane z rąk do rąk przez uczestników Misterium, ustawionych wzdłuż drogi, którą prowadzono Żydów na Umschlagplatz, skąd odjeżdżały transporty z lubelskimi Żydami do obozu zagłady. Misterium kończy się na ulicy Zimnej, przy instalacji „Nie/Pamięć Miejsca” – miejscu upamiętniającym Zagładę polskich Żydów w ramach akcji „Reinhardt”.

Szczegółowy program wydarzenia:

• 18.00 Początek Misterium Światła i Ciemności | Brama grodzka
• 18.30 Przejście „Szlakiem Pamięci” | „Latarnia Pamięci”, ul. Podwale
• 20.00 Zakończenie „Misterium” przy instalacji „Nie/Pamięć Miejsca” | ul. Zimna