RAFAŁ KSIĘŻYK

Wyjątkowo dojrzały i oryginalny głos w polskim dziennikarstwie muzycznym. Autor cenionych przez czytelników i krytykę wywiadów-rzek z osobowościami rodzimej sceny muzycznej: Tomaszem Stańką, Robertem Brylewskim, Tymonem Tymańskim, Kazikiem Staszewskim, Marcinem Świetlickim i Muńkiem Staszczykiem. Napisał również dwie książki eseistyczne: biografię amerykańskiego pisarza Williama S. Burroughsa 23 cięcia dla Williama S. Burroughsa (W Podwórku, 2013) i Wywracanie kultury. O dandysach, hipsterach mutantach (Czarne, 2018) oraz reportaż Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989-1993 (Czarne, 2020), a w 2023 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się jego najnowsza książka – monograficzny reportaż Śnialnia. Śląski underground.

Śnialnia. Śląski underground to ezoteryczna historia polskiej inteligencji – alchemia, psychodelia i buddyzm w artystycznej enklawie na Górnym Śląsku. Artyści: Urszula Broll, Andrzej Urbanowicz, Henryk Waniek, Antoni Halor i Zygmunt Stuchlik wymknęli się z realiów PRL do Śnialni. W latach 60. XX wieku przy ulicy Piastowskiej 1 w Katowicach powołali do życia legendarną już dziś Pracownię. Przetrwała sześć dekad, na początku kusząc duchowością, a po 1989 roku – ekscesem, testując granice odzyskanej wolności. Rafał Księżyk snuje fascynującą opowieść o ucieczce z opresyjnego otoczenia we własny świat: w przyjaźń, w sztukę, w śnienie. To tu publikowano jedne z pierwszych w PRL samizdatów, wyruszano w psychodeliczne tripy, tu zaczął się polski buddyzm zen. W tych intelektualnych poszukiwaniach i artystycznych eksperymentach uczestniczyło wiele znaczących postaci życia kulturalnego artystycznego. Śnialnia inspirowała i była inspirowana. Przewinęli się przez nią m.in: kompozytor – Henryk Mikołaj Górecki, malarz – Zdzisław Beksiński, gnostyk, pisarz-eseista – Jerzy Prokopiuk, poeta, tłumacz, eseista, literaturoznawca – Tadeusz Sławek, malarz, czołowy poeta nowej fali, wydawca – Jarosław Markiewicz, poeta – Ryszard Krynicki, publicysta, krytyk literacki i wydawca – Jerzy Illg, muzycy Osjana – Jacek Ostaszewski i Tomasz Hołuj oraz Janusz Korbel – pionier głębokiej ekologii w Polsce. W tekście Podziemne poddasze (Przestrzeń 13/2021) Jerzy Illg tak m.in. pisał o Śnialni:

Trudno było w tym czasie wyobrazić sobie miejsce brzydsze i bardziej nieprzyjazne młodym ludziom marzącym o wewnętrznej wolności i wyłamaniu się z wyznaczonych im ram i przegródek, aniżeli Katowice. (…) Wbrew powszechnym negatywnym stereotypom (…) na temat Śląska, to właśnie w tym najmniej oczekiwanym miejscu powstało jedno z najciekawszych środowisk artystyczno-intelektualnych, promieniujące na inne ośrodki i przyciągające do Katowic równie niespokojne duchy, na ogół samotnie oddające się podobnym poszukiwaniom w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Sanoku czy Elblągu.